در این بخش به بیان و تعریف اصطلاحات رایج در شهرداری های کشور می پردازیم. برای جستجو می توانید از کلیدهای ctrl + f استفاده نمایید.
شهــرداری
در کشور ایران شهرداری موسسهای عمومی-غیردولتی و مستقل است که بهموجب قـانون در شهرها تشـکیل میشود و عهدهدار امور محلی و ارائه خدمات به شهروندان میباشد بهموجب ماده 3 قانون شهرداری، شهرداری شخصیت حقوقی و مستقلی دارد
اشخاص حقیقی
اشخاص حقیقی در حقیقت همان انسانها میباشند که با متولد شدن دارای حقوق میگردند و تا در قیـد حیـات هسـتند آن را دارا میباشند که به آن اهلیت نیز میگویند شخص حقیقی یعنی معلوم نمـودن مشخصـات کامـل هـر فـردی اسـت کـه در سـند رسـمی یعنـی شناسنامه درج میگردد و معرف هویت و شناسایی وی بوده و بهوسیله آن میتواند حقوق حقه خود را اعمال نماید.
اشخاص حقوقی
به اشخاصی گفته میشود که وجود طبیعی ندارند بلکه در اجتماع دارای وجود فرض و اعتباری میباشند به این نـوع اشـخاص، اشخاص حقوقی میگویند مانند انجمنها، شرکتها، مؤسسات و سازمانها.
شهرسازی در اصطلاح فنی و علمی
در اصطلاح فنی و علمی، هرگونه بررسی، شناخت مطرح ریزی مربوط به عمران و توسـعه شـهر را دربرمی گیرد.
محدوده شهر
عبارت است از حد کالبدی موجود شهر و توسعه آتی در دوره طرح جامع تازمان تهیه طرح هادی شهر که ضوابط و مقـررات شهرسـازی در آن لازم الاجراء میباشد. شهرداریها علاوه بر اجرای طرحهای عمرانی و تأمین خدمات شهری، کنتـرل و نظارت بر احداث هرگونـه سـاختمان و تأسیسات و سایر اقدامات مربوط به توسعه عمران در داخل محدوده شهر را نیز به عهدهدارند.
مرجع صالح صدور مجوز ساختوساز در محدوده قانونی شهر، شهرداری است.
حریم شهر
عبارت است از قسمتی از اراضی بلافصل پیرامون محدوده شهر که نظارت و کنترل شهرداری در آن ضـرورت دارد و از مرز تقسـیمات کشـوری شهرستان و بخش مربوطه تجاوز ننماید.
صدور مجوز ساختوساز در حریم شهر شهرداری است که قبل از آن مالک میبایست نسبت به اخذ موافقت اصولی از اداره جهاد کشـاورزی (برای اراضی با کاربری زراعی و کشاورزی) اقدام نماید و شهرداری بر اساس موافقت اصولی مزبور نسبت به صدور پروانه ساخت اقدام میکند. البته قابلذکر است درصورتیکه در قسمتی از حریم شهر دهیاری یا بخشداری تشکیلشده باشد بجای شهرداری، دهیاری یا بخشداری مرجع صدور مجـوز ساخت خواهد بود. درهرصورت اخذ موافقت اصولی از اداره جهاد کشاورزی برای اراضی واقع در کاربری زراعی و کشاورزی الزامی است.
خارج از حریم شهر
مرجع صدور مجوز ساخت برای اراضی خارج از حریم، دفتر فنی استانداری میباشد.
محدوده شهرکها
اعم از شهرکهای مسکونی و صنعتی یا سایر شهرکهایی که طبق مقررات و با مجوزهای قانونی مربوط ایجاد و احداث میشوند در طرحهای مصوب آنها تعیین و تصویب میگردد
ساختمان
هر بنای پوشیده که برای مسکن؛ زندگی و یا فعالیت و یا نگهداری کالا و ماشینآلات و غیره در نظر گرفتهشده است.
بازدید ساختمان
تهیه گزارش از وضعیت اعیان و عرصه به جهت تعیین مساحت فضاهای احداثی؛ نوع کاربری؛ نوع سازه و مصالح بهکاررفته؛ تاریخ احداث ساختمان و کنترل ضوابط و مقررات شهرسازی و ایمنی ساختمان و درج اطلاعات مربوطه در فرم بازدید ملک و ساختمان را گویند.
تراکم مسکونی
نسبت جمعیت ساکن دریک منطقه بهکل سطح مسکونی.
تراکم ساختمانی
نسبت سطح زیربنای ساختمان بهکل مساحت زمین.
سطح اشغال
میزان سطح مجازی که هر مالک میتواند از زمین خود را به ساخت بنا اختصاص دهد.
جهت ساخت
نحوه قرارگیری بنا دریک زمین را گویند. در شهر مشهد به جهت استفاده از تابش نور خورشید با توجـه بـه شـکل و فرم پـلاک جهـت ساخت در شمال یا غرب زمین میباشد. در غیر این صورت بنای ساختهشده را خلاف جهت ساخت گویند.
احداث بنای خلاف جهت ساخت
احداث بنا برخلاف جهت ساخت تعیینشده توسط طرح تفصیلی مربوطه را گویند.
طول بر
طول بر زمین عبارت است از طول ضلعی که وصل به معبر باشد.
حق ممر
حق عبور و مرور از مجرایی را برای ملکی تعیین کردن.
دسترسی
عبارت است از ارتباط یک قطعه زمین به معابر مجاور یا اتصال یک خیابان به خیابان مهمتر یا همطراز خودزا گویند.
عرض معبر
عرض هر معبر بر اساس فاصله دیوارهای دو طرف مقابل ساختمان مشخص شود.
واحد مجاز
به تعداد واحد مجاز در هر تراکم ساختمانی که بر اساس طرح تفصیلی مصوب تعیـین میشود گویند. تعداد واحـد مجاز تابع مسـاحت عرصـه میباشد که در هر تراکم به استناد ضوابط و مقررات طرح تفصیلی با عنوان سهم العرصه تعیین میشود.
حیاط
فضای باز یک ساختمان را گویند که مالک میتواند از آن فقط جهت درختکاری و ایجاد فضای سبز استفاده نماید.
حیاطخلوت
حیاطخلوت فضائی است جهت رساندن نور و هوا و یا دسترسی خاصی احداث میگردد.
پیلوت
قسمتی از ساختمان که بهصورت فضائی شامل ستونها و بدون دیوارهای جداکننده بوده و فاصله زیر سقف آن از کف پیلوت حداقل 40,2 متر میباشد.
پارکینگ بسته
فضائی ساختهشده است که در یک ساختمان جهت توقف وسایل نقلیه قرار دارد فضای ناخالص در پارکینگ بـه اجزاء هـر وسـیله نقلیه اتومبیل 25 مترمربع میباشد.
گاراژ خصوصی
ساختمان فرعی است که برای توقف وسایط نقلیه ساکنین اصلی به کارمی رود؛ و هیچگونه استفاده انتفاعی از آن برای سکونت یا کسب مجاز نیست.
گاراژ عمومی
ساختمان یا جزئی از ساختمان است که برای خدمات اتومبیل؛ تعمیر؛ تجهیز؛ کرایه؛ فروش و یا توقف وسایط نقلیه بکار میرود.
انباری مسکونی
قسمتی از ساختمان که از آن صرفاً جهت نگهداری وسایل اضافه بهصورت انبار استفاده میشود.
انباری تجارتی
قسمتی از ساختمان که از آن صرفاً جهت نگهداری کالا اجناس تجاری استفاده میشود.
تغییر کاربری غیرمجاز
تغییر کاربری یعنی احداث بنا با کاربری غیرمجاز ضابطه طرح تفصیلی مربوطه در ملک مـوردنظر؛ مانند احداث تجـارتی در کاربری مسکونی.
طبقه
به هر سطح افقی از یک بنا (ساختمان) طبقه گویند. طبقات بالاتر از سطح زمین با کد اعداد مثبت و طبقات پائین تـراز سـطح زمـین با کـد اعـداد منفی تعیین میشوند.
طبقه زیرزمین
قسمتی از ساختمان که ارتفاع آن از روی جدول خیابان تا زیر سـقف 20/1 متر بیشتر نباشـد و 70% حجـم آن یا بیشـتر در زیرزمین قـرار گیرد. (مصوبه ک/م/5 سال 1362).
طبقه همکف
قسمتی از ساختمان که فاصله کف آن از سطح گذر یا روی جدول خیابان حداکثر 40/1 متر میباشد.
نیمطبقه: عبارت است از اینکه در داخل طبقه سقف دیگری احداث و از آن قسمت طبقه بهصورت دوطبقه استفاده شود.
طبقات فوقانی
کلیه طبقات ساختمانی که روی طبقه همکف ساخته میشود را گویند.
لابی مسکونی
به فضائی در همکف گفته میشود که بهعنوان محل انتظار و گفتگوی ساکنین اختصاص داده میشود.
خرپشته: اتاقک راهپله بالای پشتبام را گویند و حداکثر تا 20 مترمربع در کاربری مسـکونی و 25 مترمربع در کاربری غیرمسـکونی جـزء سـطح زیربنا؛ تراکم و ارتفاع ساختمان محسوب نمیشود.
شماره طبقه
طبقات موجود در هر ساختمان به تفکیک و با ذکر شماره طبقه موردنظر در ستون فرم مربوطه ثبت میشود، همچنین در طبقات دارای نیمطبقه به شرح ذیل کدبندیشده و با توجه به محل وقوع آن (طبقه مربوطه) در ستون موردنظر یادداشت میشود.
پیشآمدگی
پیشآمدگی قسمتی از بنا است که در فضای هوائی ملک و یا معابر اطراف ملک مربوطه احداث میگردد.
آسانسور
وسیلهای دائمی است در ساختمانها که برای جابجایی عمودی افراد؛ بارید هردو که در ترازهای معین توقف میکند و دارای یـک اتاقک (کابین) است.
پله فرار
بخشی از مجموعه راه خروج اضطراری شامل تعدادی پله که درمجموع رفتوآمد از یک طبقه به طبقه دیگر را بدون تداخل برخـورد یـا مانع امکانپذیرمی کند.
درز انبساط
در کلیه ساختمانهای فلزی که طول آنها بیشتر از 50 متر باشد، باید در طول ساختمان درز انبساط پیشبینی کرد. این طـول مربـوط به ساختمانهای فلزی و بدون پوشش محافظ است که نباید از 50 متر و یا در ساختمانهایی با پوشش محافظ و در حالات خاص نباید از یکصد متـر تجاوز کند. برای پوشاندن و پر کردن فواصل درز انبساط از مواردی استفاده میکنند که قابلیت ارتجاعی داشته باشد. باید دقت شـود که فاصـله درز انبساط بههیچوجه با مصالح بنایی یا ملات پر نگردد.
درز انقطاع
فضایی است جهت جداسازی بین سازههای دو ساختمان مجاور یکدیگر که در موقع زلزله از برخورد دو سازه به هم و ایجاد خسـارت مضاعف توسط ضربه سازهها به هم جلوگیری مینماید.
نـورگیر
فضائی جهت انتقال نور و هوا به فضاهای داخلی بنا میباشد.
خط آسمـان
خط انتهایی ساختمان که خط بام نیز نامیده میشود و بهنوعی پیوستگی و هماهنگی بدنه را موجب میگردد.
زیربنای مفید (خالص) ساختمان مسکونی:
زیربنای مفید یا خالص ساختمان مسکونی
عبارت است از مجمـوع سـطح زیربنای اختصاصـی کـل واحدهای مسکونی ساختمان، در این محاسبه سطح فضاهای اختصاصی نظیر انبارها و پارکینگهای اختصاصی هرچند که قابلتفکیک و واگذاری به مالکین واحدهای مسکونی میباشند ولی جزء زیربنای مفید محاسبه نمیگردد.
زیربنای مفید (خالص) واحـــد مسکونی
عبارت است از سطح زیربنای اختصاصی آن واحد که در آن سطح فضاهای اختصاصی آن نظیر انباری ) خارج از ساختمانو پارکینگ محاسبه نمیگردد
پلاک همجوار
به قطعات مجاور یک پلاک گویند.
مزاحمت (پیشآمدگی)
پیشروی طولی بنــا (مازاد بر ضابطه مجاز طرح تفصیلی مربوطه) نسبت به پلاکهای همجوار را مزاحمت گویند.
نمـا
کلیه سطوح ساختمانها که از داخل معابر عمومی قابلمشاهده میباشد اعم بازنماهای اصلی یا جانبی، نمای شهری محسوب میگردند.
نماسازی ساختمان
عبارت است از آخرین پوشش روی نمای ساختمان که برحسب مصالح سـاختمانی بهکاررفته متفـاوت اسـت. نماسـازی جـزء عملیات نازککاری محسوب میشود. مصالح مورداستفاده در نمای ساختمانها به شرح ذیل میباشد: آجــر، سنگ، شیشه، بتن، سیمان، مصالح جدید.
نمای اصلی ساختمان
عبارت است بازنمایی که مشرفبه خیابان یا حیاط میباشد.
کد نوسازی
عبارت است از یک سری اعداد قراردادی جهت شناسایی و ثبت اطلاعات املاک موجود در سطح شهر.
برای مطالعه بیشتر درخصوص کد نوسازی وراه های دریافت کد نوسازی به آدرس زیر مراجعه نمایید